เพื่อปกป้อง “พระพุทธศาสนา” ให้คงอยู่ถึงลูกหลาน พระเจ้าตากสินจึงทรงออกคำสั่งเช่นนี้

เรื่องราวของ สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี หรือ สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ความแตกต่างของการเหตุการณ์ในสมัยกรุงธนบุรีนั้น เป็นเรื่องของความเห็นตามคติธรรมของศาสนาที่ต่างกันจนเป็นชนวนนำไปสู่การมีพระบรมราชโองการห้ามเข้ารีตในคริสต์ศาสนาและศาสนาอิสลามฝ่ายหนึ่งกับพระพุทธศาสนาอีกฝ่ายหนึ่ง ดังมีปรากกในประชุมพงศาวดาล ภาคที่ 39 ดังนี้

“ประกาศของไทย ลงวันที่ 13 เดือนตุลาคม ค.ศ. 1774 (พ.ศ. 2317)
     
ห้ามมิให้ไทยและมอญเข้ารีตและนับถือศาสนาพระมะหะหมัด (มองเซนเยอร์ เลอบอง เป็นผู้แปล)

“ด้วยพวกเข้ารีตและพวกถือศาสนามะหะหมัด เป็นคนที่อยู่นอกพระพุทธศาสนา เป็นคนที่ไม่มีกฏหมาย และไม่ประพฤติตามพระพุทธวจนะ ถ้าพวกไทยซึ่งเป็นคนพื้นเมืองนี้ตั้งแต่กำเนิดไม่นับถือ และไม่พระพฤติตามพระพุทธศาสนาถึงกับลืมชาติกำเนิดตัว ถ้าไทยประพฤติและปฎิบัติตามลักทธิของพวกเข้ารีตและพระมะหะหมัด ก็จะตกอยู่ในฐานความผิดอย่างร้ายกาจ เพราะฉะนั้นเป็นอันเห็นได้เที่ยงแม้ว่าถ้าคนจำพวกนี้ตายไป ก็ต้องตกนรกอเวจี ถ้าปล่อยให้พวกนี้ทำตามชอบใจ ถ้าไม่เหนี่ยวรั้งไว้ ถ้าไม่ห้ามไว้แล้ว พวกนี้จะทำให้วุ่นขึ้นทีละน้อยโดยไม่รู้ตัว จนในที่สุดพระพุทธศาสนาก็เสื่อมทราบลงไป

“เพราะเหตุฉะนี้ จึงห้ามขาด มิให้ไทยและมอญ ไม่ว่าผู้ชายหรือผู้หญิงเด็กหรือผู้ใหญ่ได้ไปเข้าในพิธีของพวกมะหะหมัด หรือพวกเข้ารีต ถ้าผู้ใดมีใจดื้อแข็งเจตนาไม่ดีมืดมัวไปด้วยกิเลสต่างๆ จะฝ่าฝืนต่อประกาศอันนี้ ขึ้นไปเข้าในพิธีของพวกมะหะหมัดและพวกเข้ารีต แม้แต่อย่างใดอย่างหนึ่งแล้วให้เป็นหน้าที่ของสังฆราช หรือบาทหลวงมิชชันนารี หรือบุคคลที่เป็นคริสเตียน หรือมะหะหมัดจะต้องหอยห้ามปรามมิให้คนเหล่านั้นได้เข้าไปในพิธีของพวกคริสเตียนและพวกมะหะหมัดดังว่ามานี้ ส่งให้ผู้พิพากษาชำระและให้ผู้พิพากษาวางโทษถึงประหารชีวิต ถึงแม้สังฆราชก็ดี มิชชันนารีคนใดก็ดี หรือคนเข้ารีตและพวกมะหะหมัดคนใดก็ดีไม่เกรงกลัวต่อประกาศพระราชโองการนี้ ขืนชักชวนคนไทยหรือมอญไม่ว่าผู้ชายหรือผู้หญิงเด็กหรือผู้ใหญ่ให้เข้าไปในพิธีของพวกเข้ารีตและพวกมะหะหมัด แม้แต่พิธิใดๆ ก็ตาม ก็ให้เจ้าพนักงานจับกุมสังฆราชหรือบาทหลวงมิชชันนารีหรือบุคคลที่เข้ารีตหรือเป็นมะหะหมัดนั้นๆ ไว้ และให้วางโทษถึงประหารชีวิต ให้เจ้าพนักงานจับกุมคนไทยหรือมอญ ซึ่งไดไปเข้าเฝ้าพิธีของพวกมะหะหมัดนั้นวางโทษถึงประหารชีวิตเหมือนกัน


“ประกาศพระราชโองการนี้ ได้สั่งให้ไว้แก่ล่ามหรือให้ไปปฏิบัติตามพระราชโองการนี้จงทุกประการ
ประกาศมา ณ วันอาทิตย์ ขึ้น 11 ค่ำ เดือน 11 ปีมะเมีย ฉศก
(ตรงกับวันที่ 13 เดือนตุลาม ค.ศ. 1774 พ.ศ. 2317

(**จาก ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 39 หน้า 89-91)


—————————————————————–
จดหมายมองเซนเยอร์ เลอบอง ถึงผู้อำนวยการคณะการต่างประเทศฝ่ายคริสต์
ลงวันที่ 26 เดือนมีนาคม ค.ศ. 1775 (พ.ศ.2317) อธิบายสาเหตุของประกาศนี้ความว่า

“สองสามวันก่อนนี้ พระเจ้าตากสินได้รับสั่งให้พระสงฆ์ไทย พวกบาทหลวงกับพวกมุสลิมมาโต้เถียงกันในเรื่องศาสนา ฝ่ายไทยถือว่าการฆ่าสัตว์นั้นบาป แต่ฝ่ายคริสต์และมุสลิมว่าไม่บาป พระเจ้าตากสินประทับอยู่ด้วย เมื่อทางอีกฝ่ายหนึ่งว่าไม่บาป ก็ไม่พอพระทัย รุ่งขึ้นจึงได้ออกประกาศพระราชโองการนี้

(**จาก ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 39 หน้า 119)


จดหมายเหตุมองเซนเยอร์ เลอบอง ถึงผู้อำนวยการคณะการต่างประเทศฝ่ายคริสต์ ลงวันที่ 1 เดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1772 (พ.ศ. 2315)
ในประชุมพงศาวดาร เล่มที่ 23 จดหมายเหตุคณะบาทหลวงฝรั่งเศสในแผ่นดินพระเจ้าเอกทัศ กรุงธนบุรี และกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น

“…บรรดาคนทั้งหลายเรียกพระเจ้าตากว่าพระเจ้าแผ่นดินแต่พระเจ้าตากเองว่าเป็นแต่เพียงผู้รักษากรุงเท่านั้น พระเจ้าตากหาได้ทรงประพฤติเหมือนอย่างพระเจ้าแผ่นดินก่อนๆ ไม่ และในธรรมเนียมของเจ้าแผ่นดินฝ่ายทิศตะวันออกที่ไม่เสด็จออกให้ราษฎรเห็นพระองค์ ด้วยกลัวจะเสื่อมเสียพระเกียรติยศนั้น พระเจ้าตากไม่ทรงเห็นชอบด้วยเลย

พระเจ้าตากทรงพระปรีชาสามารถยิ่งกว่าคนธรรมดา เพราะฉะนั้นจึงไม่ทรงเกรงว่าถ้าเสด็จออกให้ราษฎรพลเมืองเห็นพระองค์และถ้าจะทรงมีรับสั่งด้วยแล้ว จะทำให้เสียพระราชอำนาจลงแต่อย่างใด พระองค์มีพระประสงค์จะทอดพระเนตรการทั้งปวงด้วยพระเนตรของพระองค์เองทั้งสิ้น พระองค์ทรงทนทานแก่ความเหน็ดเหนื่อย ทั้งทรงกล้าหาญและพระปัญญาก็เฉียบแหลม มีพระนิสัยกล้าได้กล้าเสียและพระทัยเร็ว ถ้าจะว่าก็เป็นทหารอันกล้าหาญคน ๑ ตั้งแต่ได้เสด็จขึ้นครองราชสมบัติ ได้เสด็จยกทัพไปปราบเมืองนครศรีธรรมราช และเมืองไทรบุรีก็มายอมอ่อนน้อมสวามิภักดิ์ต่อพระองค์แล้ว เมื่อเร็วๆนี้พระเจ้าตากได้เสด็จไปตีเมืองคันเคาและเมืองป่าสักมาได้ และทางฝ่ายเขมรนั้นไม่มีใครคิดสู้พระองค์เลย…”


ในความเป็นจริงแล้ว หลักคำสอนของศาสนาอิสลามได้ระบุไว้อย่างชัดเจนถึงเรื่องพิธีกรรมและศาสนกิจว่าเป็นเรื่องของแต่ละศาสนาไม่ยุ่งเกี่ยวข้องแวะกัน ศาสนาใครก็ว่ากันไปตามความเชื่อความศรัทธาของศาสนิกชนนั้นๆ แต่เนื่องด้วยการอยู่ร่วมกันของกลุ่มชนหลายหมู่หลายเหล่าในสังคมไทยก็ย่อมเป็นเรื่องปกติที่จะมีการคละเคล้ากันไป แม้กระทั่งเรื่องศาสนาและพิธีกรรม เหตุแห่งพระราชโองการนั้นก็สมควรอยู่ แต่ดูจะมีมิจฉาทิฐิอยู่เช่นกัน เพราะเมื่อการฆ่าสัตว์นั้นเป็นบาป แล้วไฉนการเอาโทษถึงขั้นประหารชีวิตผู้คนจึงสามารถกระทำได้ แสดงว่ามีเหตุผลมายกเว้นเอาไว้เป็นกรณีๆ ไปนั่นเอง

อย่างไรก็ตาม การออกประกาสพระบรมราชโองการเช่นนี้ก็บังคับใช้เฉพาะในรัชสมัยของสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีเท่านั้น

ครั้งถึงแผ่นดินใหม่ในยุครัตนโกสินทร์เสรีภาพในการถือศาสนาด้วยการอุปถัมภ์ขององค์พระมหากษัตริย์ไทยก็กลับมาเรืองรองอีกครา โดยถึงแม้ว่าพระมหากษัตริย์จักเป็นพุทธมามกะ แต่พระองค์ก็ทรงเป็นองค์อัครศาสนูปถัมภกไปในคราเดียวกัน

ที่มา
Sigree
https://www.deemagna.com/taksin-announce-buddhist/